Hükümet, KDV ve tapu harcı indirimi, konut alan yabancıya vatandaşlık verilmesi, sektör için başlatılan uygulamalarla satışların artması hedefleniyor.
Hükümet inşaat sektörüne destek vermeye devam ediyor. Sektörde başlatılan uygulama ve kampanyalar canlanmayı amaçlıyor.
İşte İşte Euronews’tan Prof. Dr. Yalçın Karatepe’nin konu ile ilgili yazısı:
Hükümet inşaat sektörünü canlandırmak için tedbirler almaya devam ediyor. 2017 yılında konut satışlarından alınan KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesi, yurt dışı yerleşiklerin konut alımlarında KDV’den muaf olmaları gibi düzenlemeler yapılmıştır. Bu ve benzer düzenlemelerin etkisi ile 2017 yılı ikinci çeyreğinde inşaat sektöründe bir canlanmaya yol açmıştır.
Konut Alan Yabancılara Vatandaşlık Veriliyor
Konut sektöründe yaşanan durgunluğun yurt içi talep ile aşılamayacağını gören hükümet yabancıların konut alması halinde Türk vatandaşlığı hakkı verilmesini kolaylaştırdı. Daha önce bir milyon dolarlık gayrimenkul alanlara vatandaşlık verilmesi uygulaması önce 500 bin dolara daha sonra ise 250 bin dolara düşürüldü. Bu uygulamanın etkisi ile yabancılara konut satışında bir miktar artış yaşandığını da vurgulamak lazım. TÜİK’İn açıkladığı verilere göre 2018 yılı Kasım ayında Irak vatandaşları Türkiye’den 1.003 konut satın aldı. Irak’ı sırasıyla, 463 konut ile İran, 261 konut ile Afganistan ve Rusya Federasyonu, 233 konut ile Suudi Arabistan izledi. Bu yolla hem inşaat sektörü canlandırılmak isteniyor hem de ülkeye döviz girişi hedefleniyor.
Konut Satışları Düşüyor
Yabancıların aldıkları konut sayısı artmakla birlikte Türkiye’de toplam konut satışı düşmüştür. 2018 yılı içerisinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre sürekli olarak azalmıştır. Toplam konut satışı ortalama yüzde 10’dan fazla düşerken ipotekli konut satışı çok daha hızlı düşmüştür. Kredi faizlerinin yükselmiş olması ve ekonomin geleceğine ilişkin olumsuz beklentilerin etkisiyle ipotekli satışlar neredeyse durma noktasına gelmiştir. Kasım 2018’de ipotekli satışlar bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 86 gerilemiştir.
Bankaların Kullandırdığı Krediler
BDDK’nın Ekim 2018 verilerine göre bankaların inşaat sektörüne verdiği toplam nakdi kredi tutarı 222,7, gayri nakdi krediler ise 154,5 milyar liradır.
Bu kredileri kamu ve özel bankalar tarafından birbirine yakın oranlarda kullandırmıştır.
Ancak kullandırılan kredilerin takibe düşme oranlarında kamu ve özel bankalar arasında çok büyük bir fark bulunmaktadır.
Özel bankaların inşaat sektörüne kullandırdığı kredilerin takibe düşme oranı yüzde 7,87 iken Kamu bankalarında bu oran yüzde 1,62’dir. Oldukça ilginç bir veri. Acaba kamu bankaları kredi verirken daha mı dikkatli davranıyorlar? Yoksa bu bankalar inşaat sektöründen olan alacaklarının ödenmemesi durumunda bu kredileri kullananlar ile yeni ödeme planları yapıp takibe düşmesini mi engelliyorlar?
Bankalar inşaat şirketlerinin borçlarını vatandaş üzerinden yeniden yapılandırmak istiyor.
Kamu bankaları aylık yüzde 0,98 faizli konut kredisi vermeye başladıklarını duyurdu. Ancak istediğiniz konutu değil, kredi kullanacağınız bankaya borcu olan müteahhitlerin yapmış oldukları konutlardan alırsanız bu düşük orandan yararlanabilirsiniz. Kullanılacak kredinin yüzde 70’i şirketin bankaya olan borçlarına mahsuben kullanılacak, kalan yüzde 30 ise şirkete faaliyetlerinde kullanılmak üzere verilecek.
Böylelikle bankalara olan borçlarını ödeyen müteahhitlerin borçlarının düşük faiz ile kredi kullanacak vatandaşlar tarafından üstlenilmesi sağlanmış olacak.
Ancak kamu bankalarının inşaat sektörüne kullandırdığı kredilerin takibe düşme oranı ile birlikte değerlendirdiğimizde ilginç sorular aklımıza geliyor.
BDDK verilerine göre kamu banklarının inşaat sektörüne kullandırdığı kredilerin takipte olan tutarı 1,28 milyar lira, oran olarak yüzde 1,62’dir. Göreceli olarak oldukça düşük sayılan kredileri takibe düşmüş firmaların konutları için mi düşük faiz uygulanacak, yoksa “kredi borcunu ödemeye devam eden şirketlerin” de konutları bu düşük faizden kredi kullanılarak alınabilecek mi? Hangi projelerin bu kapsama alındığı henüz açıklanmadığından bu sorunun yanıtını bilmiyoruz. Ancak inşaat sektöründe bir canlanma yaşanabilmesi için kapsamın borcunu ödeyemedikleri için takibe düşen şirketlerin konutları ile sınırlı olmaması gerekir. Ya da borcunu ödeyemeyen müteahhitlerin kullandığı kredi miktarı, bir sebeple, BDDK verilerine yansıyandan daha yüksek.
