EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, gayrimenkul sektöründe konut satışlarının düştüğünü, kiralıkların stoklarının eridiğini, işyeri stoklarının ise arttığını açıkladı.
Geçen sene 1 milyon 200 bin konut satıldığını belirten EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, “2024 sonuna kadar 1 milyon 100 bin konut satılacağını öngörüyoruz. Çok uzun zamandır konut satışlarının ilk defa reel olarak geriye doğru gittiğini görüyoruz. Stoklara baktığımız zaman stoklar da bunu söylüyor. Senenin başında 435 bin civarında konut stokta satıştaydı. Şu an bu rakam 500 bin. İşyerlerinde ise bu rakam biraz daha artmış durumda. Kiralıklara baktığımız zaman da işyeri kiralıklarının stok olarak daha fazla arttığını görüyoruz ve bu da işyerlerinin kapandığını ya da kiralanamadığını gösteriyor.” dedi.
Kiralıkla satılık arasındaki fiyat açılımının çok yüksek olduğunu da sözlerine ekleyen Yazıcı, “Kiralık konutlar biraz yüksek giriyor piyasaya. Kiralık stokunda son dört ay içerisinde yüzde 9’luk bir düşüş gördük. Öte yandan da işyerinde stok sayısı artıyor. Yani stok sayısı ticari tarafta artıyor ama bireysel yani hane tarafında azalıyor. Çünkü satın alamayanlar kiralıyor Ayrıca satış ile kira fiyatı arasındaki korelasyonda bir bozulmamız var. Bundan yirmi sene önce çarpı on satış fiyatı derdik. Bugün artık onun katsayısını konuşmuyoruz. Dolayısıyla edinmek daha zorlaştı. Kira gelirleri mümkün değerine göre çok da yüksek değil. Burada problem olan mümkün değerinin yüksek olması. Tabii bu noktada etkili olan bir durum var. Türkiye’de yabancı satışları düştü. Çünkü yabancı satışları gayrimenkulün fiyatını arttıran unsurlardan biriydi. Ülkemizde fiyatların geriye gelmesinin nedenlerinden bir tanesi de yabancı satışlarında azalma olması. Yabancıya satışlar geçen sene ilk üç ayda on bin civarındaydı. Bu sene ise beş bin civarında oldu ama burada da başka bir risk var. Vatandaşlık için alınan her on konuttan iki tanesi, geçen sene vatandaşlık içindi. Bugün ise Türkiye’de on konuttan beşi vatandaşlık için yani konut sayısı azaldı ama vatandaşlık talebi arttı. Dolayısıyla alınan konutlar vatandaşlık için alınıyor. Yaşam için alınan konutlar tabii fiyatı da arttırıyordu öte yandan. Dolayısıyla bu açılardan baktığımız zaman bu da iyi bir gelişme. Bizim için konut fiyatlarının geriye gelmesi için iyi unsurlardan bir tanesi.” şeklinde konuştu.
İpotekli konutlarla ilgili de bilgi veren Yazıcı, “İpotekli satışlarda çok düşük rakamlardayız. İpotekli konut satışlarının toplam satışlar içindeki payo geçtiğimiz yıllarda takribi yüzde 25 ile 30 arasında seyrediyordu. Bu sene şu ana kadar yüzde 10 un bile altında kaldı. Dört ayda 7 bin civarında ipotekli konu satışı yapıldı. Bu faiz oranlarında bu rakamlarda kalmaya çok da şaşırmamak gerekiyor. Kredi koşulları oldukça zorlayıcı. 3 milyonluk bir konut kredisi aldığınızda 10 yıl boyunca ayda yaklaşık yüz bin lira para ödemeniz gerekiyor. Bu tür bir krediyi finanse etmek çok mümkün değil. Dolayısıyla ipotekli konut satışları düşüşü devam edecek. Ama sonuçta yine de Türkiye’de en azında ortalama aylık 90-100 bin arasında konut satıldığını her dönemde gördük bu sene de göreceğiz.” diyerek sözlerini bitirdi.
