21’inci yüzyılın en haklı savaşı olarak kabul edilen Dağlık Karabağ’daki topraklarını geri kazanan Azerbaycan, yeniden yapılanma sürecinde altyapı projeleri öncelikli konu haline getirdi. Türk inşaat şirketinin aldığı Şuşa-Fuzuli otoyol projesi bu konuda yapılan ilk girişim. Bilindiği üzere özgürleşen Karabağ, yaklaşık 30 yıllık süreçte Ermenistan Ordusu tarafından harap edildi. Resmi rakamlara göre 700 tarihi ve kültürel anıt, 927 kütüphane, 808 kültür merkezi, 85 müzik ve sanat okulu, 100 binden fazla eser içeren 22 müze, sanat galerileri, tiyatrolar, konser salonları ve bunlara on binlerle ifade edilen ev ve iş yerlerini eklediğinizde ortaya çıkan zararın faturası ise oldukça fazla. Bakü Yönetimi ise bu yıkımı henüz hesaplayabilmiş değil. Ancak ilk bakışta on milyarlarca dolar olarak ifade edildi. Karabağ’ın yeniden inşası sürecinde ise savaşta Azerbaycan’a destek veren Türkiye, Macaristan gibi ülkeler öncelikli olarak yer alacak.
Türkiye sadece altyapıda destekte bulunmuyor. Örneğin inşaat sürecinde rol model de olacak. Geçtiğimiz haftalarda Azerbaycan İnovasyon Ajansı, Karabağ bölgesinde en son araştırmaların ve yüksek teknolojili cihazların üretiminin gerçekleştirileceği ortak bir yüksek teknoloji parkı oluşturulması için Türkiye’nin önde gelen GOSB teknoparkı ile bir mutabakat zaptı imzaladı. Ardından Türkiye’nin en önemli finans kuruluşlarından Ziraat Bankası Azerbaycan’ın Şuşa kentinde bir şube açmayı planladığını açıkladı. Bir başka girişim ise Türkiye’nin önde gelen iş insanlarını ve girişimcilerini bir araya getiren Türk TÜMKİAD derneğinin Bakü ziyareti oldu. Bu ziyaretle Azerbaycan’ın Karabağ bölgesinde kurtarılan topraklara tekstil başta olmak üzere bazı alanlarda 50 milyon dolarlık yatırım planları açıklandı.
Türkiye’nin yanı sıra Karabağ, farklı ülkeleri de cezbediyor. Örneğin İngiliz Hükümeti de Karabağ bölgesinin teknolojik gelişimini destekleme amacında. İngiltere’nin Azerbaycan Büyükelçisi James Sharp, Azerbaycan hükümet yetkilileri ile bölgede “akıllı şehirler” kurulması konusunu görüştüğünü söyledi. Bir başka Avrupalı; İtalya’nın Ansaldo Energia şirketi, Karabağ bölgesinde inşa edilecek 4 elektrik trafo merkezi için ekipman sağlamak üzere aralık ayında 5 milyon Euro değerinde bir sözleşme aldı. Her biri 110 kw kapasiteli trafo merkezlerinin Ağdam, Fuzuli, Gubadlı ve Kelbecer ilçelerinde yer alacağı bildirildi. Son açıklama ise Azerbaycan’a savaş sürecinde destek veren Macaristan’dan.
Ekim ayında, savaşın tam ortasında Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Macaristan, uluslararası kabul görmüş sınırlar içinde Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü destekliyor” ifadelerini kullanmıştı. Szijjarto, Azerbaycan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sahil Babayev ile gerçekleştirdiği video konferans görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, “Dağlık Karabağ krizi sonrası Macaristan Azerbaycan’ın yeniden inşasına yardım edecek” dedi.
Süreçte rol almak isteyen Macar şirketlere Macar Exim Bank’ın 100 milyon dolarlık bir bütçe ayırdığını kaydeden Szijjarto, ayrıca Macar hükümetinin de bölgenin mayınlardan arındırılması için 25 bin Euro yardım teklif ettiğini aktardı. Karabağ’ın dönüşüm sürecine katılmak isteyen ülkeler bunlarla sınırlı değil. Azerbaycan basınında yer alan bilgilere göre İsrail, Japonya ve İran’dan şirketler Karabağ’ın yeniden yapılanma projelerine yatırım yapmaya hazır.
