Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye – Güney Afrika İş Konseyi Başkanı Abubakir Salim, Güney Afrika’nın önümüzdeki 5 yıl içinde 50 milyar dolarlık altyapı ve üst yapı projesi hayata geçireceğini belirterek, birçok sektör için Güney Afrika’nın ön emli bir çıkış kapısı olabileceğini kaydetti.
Ekonomim’den Merve Yiğitcan’ın haberine göre; DEİK iş konseyi olarak 15-19 Nisan tarihlerinde Güney Afrika’ya 20 kişilik bir iş heyeti ile çıkarma yaptıklarını ve yoğun şekilde temaslarda bulunduklarını anlatan Salim, 3 gün Johannesburg’da 2 gün de Cape Town’da gerçekleştirdikleri görüşmelerde ülkenin önde gelen iş dünyası örgütleri, finans kuruluşları ve önemli kamu temsilcileriyle bir araya geldiklerini söyledi. Salim görüşme trafiğinde bir araya geldikleri isimlerden birinin de Ticaret, Sanayi ve İş birliği Bakanı Ebrahim Patel olduğunu aktardı.
DEİK heyeti ile Güney Afrikalı iş insanları arasında yapılan görüşmelerin, yatırım fırsatlarını değerlendirme, ikili ticareti geliştirme ve çeşitli sektörlerde iş birliği alanlarını belirleme açısından oldukça önemli olduğuna vurgu yapan Salim, özellikle enerji, maden, iletişim, teknoloji, liman, alüminyum, kimyasal mineraller, liman yapımı gibi sektörlerin öne çıktığını ifade etti. Aynı zamanda Güney Afrika’nın finans sisteminin oldukça güçlü olduğuna değinen Salim, burada finans kuruluşlarıyla yaptıkları görüşmelerde yatırım fırsatlarının, finans desteklerinin ve ülkedeki finansal gelişmelerin masaya yatırıldığını aktardı. Güney Afrika’da finans sektörünün GSYH’ye katkısının yüzde 23-25 seviyelerinde olduğuna dikkat çeken Salim, “GSYH’deki en büyük sektör finans ve heyetteki arkadaşlar görüşmeler vasıtasıyla ülkedeki finans gücünü daha iyi anlamış oldular. Finans sektörü buradaki projelerin en büyük destekçisi. Çünkü Güney Afrika’da bir proje yapıyorsanız, muhakkak buradaki finans gücüne ihtiyaç duyuyorsunuz” dedi.
“Firmalar Türk partnerler arıyor”
Güney Afrika’nın çok renkli bir ülke olduğunu vurgulayan Salim, “Heyetimiz Müslüman iş adamları, siyah işadamları, Hintli işadamları ile ayrı ayrı toplantı yapma şansı buldu. Görüşmelerde şunu anladık ki burada Türkiye’ye ciddi bir ilgi var. Türkiye’nin Afrika’da yaptığı işleri biliyorlar. Ciro olarak baktığımızda Afrika’daki firmaların neredeyse yarısı Güney Afrika’da yer alıyor. Türkiye’nin buradaki hareketliliğinin farkındalar. Bunun da kendilerine zarar değil fayda vermesini istiyorlar. Bu nedenle partnerlik yapacak firmalar arıyorlar. Aynı zamanda Türkiye’deki üretim kabiliyetini kendi ülkelerine çekmek istiyorlar” diye konuştu.
“Teşvikler artırılmalı”
Güney Afrika ile ticarette birtakım kısıtlamalar olduğunu söyleyen Salim, bunların kaldırılması için her iki tarafın da iyi niyetini ortaya koyduğunu kaydetti. Türkiye’nin Güney Afrika ile serbest ticaret anlaşması bulunmadığını hatırlatan Salim, Ticaret, Sanayi ve İş birliği Bakanı Ebrahim Patel ile yaptıkları görüşmede Güney Afrika’nın STA veya alternatif bir modelle Türk ticaretini artırmaya açık olduğunu mesajını aldıklarını dile getirdi. Güney Afrika’daki Türk yatırımlarının tamamının önce ticaretle başladığını, bu nedenle ticaretteki her kısıtlamanın aslında yatırımı kısıtladığını görüşmelerde aktardıklarını ifade eden Salim, “Bizce bu mesaj alındı. Mesela bu ülke ile turistik vize anlamında sorun yok, ama bir aydan uzun iş vizelerinde ciddi sıkıntılar var. Sadece Türkiye’ye özgü bir sıkıntı değil. Bu konunun üzerinde çalıştıklarını söylediler. Onlar Güney Afrika’yı Türkiye’nin partneri olarak görmemizi ve üretim planlamamızı Güney Afrika üzerinden yapmamızı istediler. Biz de Güney Afrika’nın bu bağlamda teşviklerini gözden geçirmeleri gerektiğini söyledik. Türkiye’den Mısır’a iki saatte uçuyoruz, Güney Afrika’ya ise 9 buçuk saatte. İş insanlarının Güney Afrika’yı Mısır’a tercih etmeleri için bir neden oluşturun dedik. Teşvikleri üzerinde çalışacakları vaadinde bulundular” ifadelerini kullandı. Türkiye ile Güney Afrika’nın ticaret hacmi 2022’de 3,1 milyar dolar iken, geçen yıl 1,9 milyar dolara geriledi. Şu anda Türkiye’nin Güney Afrika pazarından çok düşük pay aldığına işaret eden Salim, hedefin önce 5 milyar dolar, ardından da kademeli şekilde 10 milyar dolar olduğunu paylaştı. Bu ülke ile ticareti geliştirmek için birçok fırsat olduğunu kaydeden Salim, şöyle devam etti: “Sadece altyapı geliştirmelerine yönelik 20 milyar dolarlık projeleri var. Türkiye altyapı projelerinde kısmen doyuma ulaştı. Büyük projelerimiz bitti denebilir. Bizim bu noktada dışarıya açılmamız gerekebilir. Afrika’da birkaç yılda en büyük altyapı projeleri Güney Afrika’da olacak. Şu an devam eden onlarca yenilenebilir projeleri var. Kesinlikle demiryolu altyapılarını, iletişim altyapısını güçlendirmeleri lazım; karar aldılar, para harcayacaklar. Güney Afrika’nın önümüzdeki 5 yılda iletişim hatları, demiryolu, enerji, liman ihtiyaçlarından dolayı altyapı ve üst yapı yatırımlarının 50 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Çünkü yapmazlarsa ekonomiyi döndüremiyorlar. Türk firmaları ülkenin ihtiyaçlarını iyi tespit edip hazırlıklarını bu yönde yaparlarsa fırsatları değerlendirebilirler.”
Güney Afrika’nın Afrika’ya olan ihracatının son 5 yılda yüzde 60 arttığını, 5 yılda bunu 2 katına çıkarmayı hedeflediklerini vurgulayan Salim, “Bunu yapabilmeleri için hem altyapı çalışmaları yapmaları hem de yatırım çekmeleri lazım. ‘Türkiye bu anlamda bizim partnerimiz olsun’ diyorlar. Çünkü Türkiye’nin üretim kabiliyetinin arttığının farkındalar. Güney Afrika’nın üretim koşulları müsait. İşçilik ve finans maliyetleri bize göre daha uygun. Enflasyonu da düşük. Enerji maliyetlerinin de uygun olduğunu söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.
