Türkiye’nin dört bir yanında tarım ve hayvancılık ile sanayinin entegrasyonunu sağlamaya yönelik ihtisas organize sanayi bölgeleri faaliyete geçiyor. Bu bölgeler Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı ve Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) çatısı altında. Halihazırda OSBÜK envanterinde 21 tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi (TDİOSB) bulunuyor. Bunların önemli bir kısmı da kuruluş aşamasında. OSB’lerin birçoğu faaliyete geçmemiş olsa da alt ve üstyapı çalışmaları sürüyor. Parsellere ayrılmış bölgelerde yatırım için tahsis başvuruları alınıyor. Kuruluş süreçlerinin tamamlanmasıyla birlikte, TDİOSB’lerin bulundukları illerde kümelenme modeliyle üretim yapılacak.
Dünya Gazetesi’nden İlhan Duman’ın haberine göre; OSB yönetimleri, salgın sürecinde gıda, tarım ve hayvancılığın daha da önem kazandığını, hijyenik ve kaliteli üretime yönelik beklentinin arttığını belirtiyor. İşletmeler de bu süreci fırsata dönüştürdü ve TDİOSB’lerde üretim için yer talebinde patlama yaşandı.
Bunların yanı sıra OSB’lere yönelik yatırımların devlet tarafından teşvik edilmesi, OSB’lerin sunduğu alt ve üstyapı ile enerji tüketimine yönelik sunulan avantajlar, işletmelerin elini güçlendirecek. Ayrıca, ihtisas OSB’lerin orta ve büyük ölçekli işletme sayısını artıracağı da öngörülüyor.
Bu bölgelerde sera, besicilik, süs bitkileri üretimiyle birlikte söz konusu alanlarda sanayi üretimi de artacak. Sanayi tesislerinde işlenen ürünler katma değere dönüşecek. Tarım OSB’lerin tüm bölgelerde kurulacak olmasıyla da katma değerin yurt geneline yayılacağının altı çiziliyor. Bulundukları bölgelerde istihdamın da artmasını sağlayacağı vurgulanan TDİOSB’lerin, sosyoekonomik gelişmeyi de sağlayacağı dile getiriliyor.
Yurt geneline yayılan TDİOSB’ler yürüttükleri çalışmaları, kuruluş süreçlerini, sağladıkları avantajları ve bulundukları bölgeye katkılarının ne olacağını DÜNYA’ya anlattı.
ADANA KARATAŞ TDİOSB BAŞKAN VEKİLİ ATİLA MENEVŞE:
BÖLGE 150 MİLYON TL KATMA DEĞER ÜRETECEK
Çukurova tarımını geliştirmek amacıyla planlanan Adana Karataş TDİ Sera OSB’nin (ATDİOSB), yılda 150 milyon TL katma değer üretmesi bekleniyor. Bölgenin tüzel kişiliği Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylandı. Seracılık faaliyeti için optimum iklim koşullarına sahip bir noktada bulunan Sera OSB; modern sera, sanayi, sosyal ve teknik donatı alanları ile birlikte 3 bin 184 dekar alana sahip.
ATDİOSB’de topraksız tarım tekniği ile 25 dekar büyüklüğünde 76 adet modern sera ile toplam 2 bin 122 dekar büyüklüğünde üretim alanı, ayrıca 2 ayrı parselde toplam 165 dekar büyüklüğünde sanayi alanı kurulacak. Bölgede 2 bini doğrudan olmak üzere dolaylı faaliyetlerle birlikte yaklaşık 5 bin kişilik istihdam hedefleniyor.
Pandemi nedeniyle bütün dünyada gıda sektörüne ilgi arttı. Tarım İhtisas OSB’de çalışmalar devam ediyor. Bilhassa bu yatırım çok cazip hale geldi. Hem tüketici hem üretici yönünden herkesin güvenilir gıdaya ulaşmak, üretmek için bir çabası var. Böyle bir kümelenme ile bu işi kontrol altına almak, güvenilir gıda üretmek açısından da çok önemli hale geldi. İhtisas OSB kurmak zor bir süreç ama kısa süre içerisinde başaracağımızı zannediyorum. Bürokratik engelleri birer birer aşıyoruz.
Yer seçimi işlemleri kesinleştirilerek, Maliye Hazinesi olarak tescil edilen arazinin TDİOSB tüzel kişiliğine devredilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) onay alındı. Arazinin ATDİOSB tüzel kişiliğine devredilmesinin ardından, hazırlanan detaylı proje ile parsel bazında üstyapı modül projesi, 1/5000-1/2000 ölçekli genel yerleşim planı onaylanmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı’na gönderilecek. OSB’nin yatırımcılar için daha cazip hale getirilmesi amacıyla, bölgenin yol, su, kanalizasyon, arıtma tesisi, elektrik gibi altyapı harcamalarına katkı sağlamasına yönelik hibe ve kredi desteği almak için Tarım ve Orman Bakanlığı ile görüşmeler devam ediyor.
BAFRA TSO BAŞKANI GÖKSEL BAŞAR:
ALTYAPISI İHALE AŞAMASINDAKİ SERA OSB’YE YOĞUN TALEP VAR
Altyapısı ihale aşamasında olan Bafra TDİOSB’de halihazırda faaliyet gösteren tesis bulunmasa da yatırımlar konusunda OSB’ye yoğun talep geliyor. Bölgenin toplam alan büyüklüğü 1.194 dekar. Bölgede 30 adet sera parselinin yanı sıra tarıma yönelik sanayinin yapılacağı 60 dekarlık bölünebilir alan bulunuyor. Elektrik, su, doğalgaz ve arıtma tesisinin bulunduğu altyapısı hazır bir alan yatırımcıya sunulacak. Parsel satın alacak olan yatırımcılar, Bölgesel teşvik oranlarından faydalanarak işletme parselini uygun fiyattan alabiliyorlar. IPARD’ın hibe desteklerinden faydalanabiliyorlar. Samsun’da seracılık yatırımları 5. bölge teşviklerinden faydalanıyor. Devlet teşvikleri proje bazlı olarak değerlendiriliyor. Normal şartlarda bir projeye birden çok devlet desteği verilmiyor. Seracılık yatırımlarına ise hem yatırım teşvik destek unsurları hem de alternatif sübvansiyonlu kredilerden yararlanabilme imkanlarının getirilmesi sektöre yapılan yatırımları olumlu yönde etkiliyor.
Öte yandan pandemi döneminde OSB’ye talep arttı. Samsun Limanı, değişen iklim koşullarının bölgeyi sera üretiminde değerli konuma getirmesi ve Samsun’da lojistik köyü bulunması da bölgemize yatırım talebini artırıyor Pandemi süreci gıda üretiminin ne denli önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Bafra’nın ekonomisinde tarım ağırlığı oluşturuyor. Sera OSB’nin de kurulacak olması, bu ürünlerin sanayi ürünü haline getirilmesini sağlayacak. Dolayısıyla OSB, ilçede yatırımları cazip hale getirdi. Ayrıca Bafra Ovası’nın tarım planlamasının yapılması, üretilen ürünlerin sanayi ürününe dönüştürülmesi ve tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi önemli.
BEYLİKOVA TDİOSB MÜDÜRÜ MUSA ÇOBAN:
ESKİŞEHİR’İN İLK MEZBAHANESİ BEYLİKOVA’DA KURULACAK
Eskişehir’in Beylikova ilçesinde 144 hektar alanda alt ve üstyapı çalışmaları tamamlanan 15 bin 350 büyükbaş hayvan kapasiteli TDİOSB’de, yatırım yapacak katılımcılara yüzde 80 arsa bedelli hibe desteği sağlanıyor. Hayvansal varlığın artırılması ve daha ucuz et tüketimine katkı sağlanması amacıyla kurulan OSB’de, 89 parselden oluşan 50, 100, 200 ve 500 büyükbaş hayvan kapasiteli çiftlik alanı ve 2 adedi gübre atık bertaraf tesisi olmak üzere 5 adet sanayi parseli ile toplamda 94 adet parsel bulunuyor. OSB, 15 bin 350 büyükbaş hayvan kapasitesine sahip olacak şekilde planlandı. OSB’de, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alarak üretime geçen iki adet 200 baş kapasiteli besihane çiftliği ve 1.4 MW’lik biyogaz enerji tesisi bulunuyor. OSB’mizde 16 parsel tahsisi yapıldı ve 13 parsel için ön talep var. Bölgemizde yatırım yapacak olan işletmeler yüzde 80 arsa hibe desteği başta olmak üzere birçok destekten yararlanabilecek. Ayrıca işletmelere canlı hayvan ve karkas et ihracat ve ithalat yetkisi verilecek.
Beylikova TDİ Besi OSB’de, pandemi döneminde trend olan protein ihtiyacını karşılamaya yönelik talepler arttı. Öte yandan OSB’de 200 küçükbaş, 100 büyükbaş hayvan kapasiteli mezbaha yapımı planlanıyor. Mezbaha konusunda özel sektör ile görüşmeler devam ediyor. Ulusal bir gıda zinciri ile görüşmeler son aşamada. Eskişehir genelinde mezbaha olmaması sebebiyle 2018 yılında Büyükşehir Belediye Meclisinde alınan karar gereği Eskişehir’e yapılacak ilk mezbahanın Beylikova Besi OSB içerisinde yapılması kararı alındı.
Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri’nin sürekli teşvik kapsamına alınması ve Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı’nın hibe oranlarının artırılarak devam etmesi gerekiyor. Üretici; besihane yapımı, makine ekipman alımı ve besi hayvanı alımında sıfır faizli kredi verilerek desteklenmeli.
DENİZLİ SARAYKÖY TDİOSB MÜDÜRÜ MEHMET YEŞİLPINAR:
SARAYKÖY’DE SERA İNŞAATLARI SONBAHARDA BAŞLAYACAK
2008 yılında müteşebbis heyeti oluşturularak, kuruluş protokolü onaylanan Sarayköy TDİOSB’de şu an üretim yapan firma bulunmuyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kredi desteği yol, sulama kullanma suyu temini şebekesi ve kanalizasyon, ısıtma, yağmur suyu, çevre aydınlatma ve elektrik dağıtım şebekesinden oluşan altyapı yapımı tamamlandı. Türkiye’de jeotermalle ısıtılan ilk Tarıma Dayalı İhtisas OSB olma özelliğine sahip OSB’de yer alan parsellerin ön tahsisleri yapıldı, sonbahar aylarında sera inşaatları başlayacak.
Sarayköy TDİOSB’nin kurucu ortakları yüzde 60 katılım payı ile Denizli Valiliği Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı, yüzde 20 katılım payı ile Denizli Ticaret Odası ve yüzde 20 katılım payı ile Denizli Ticaret Borsası. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın oluşturduğu yer seçimi tespit komisyonu, Karataş Köyü Hamamaltı’nda 712 bin metrekare alanı 2007 yılının sonunda TDİOSB olarak ilan etti.
Hedefimiz, bir sanayi şehri olan Denizli’de tarım ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesi yönünde tetikleyici bir çalışma başlatmak. Alternatif sektör arayışı içinde olan Denizli’de jeotermal kaynaklardan yararlanarak, termal turizmin yanı sıra jeotermal seracılık faaliyetlerinin geliştirilmesini hedefliyoruz. 14 parselden oluşan toplam 466 bin 352 metrekare kapalı alanda sera kurulacak. OSB alanındaki parsellerin 12’sinin mülkiyeti Sarayköy TDİOSB’ye, bir parselin mülkiyeti ise Abalıoğlu Yem Soya Tekstil’e ait.
DİKİLİ TDİOSB BAŞKANI ALİ OSMAN ÖĞMEN:
BÖLGEDE İYİ TARIM UYGULAMALARIYLA YETİŞEN ÜRÜNLER, SANAYİDE İŞLENECEK
Dikili TDİOSB toplam 3 bin 33 dekar alanda 50 adet sera üretim parseli ile bu ürünlerin işlenmesi için ayrılan 33 adet sanayi parseline sahip. OSB’nin kurulacağı alanın çevresinde halihazırda faaliyette bulunan bin 200 dekar alanda, üretim yapan seralar bulunuyor. Dikili TDİOSB sera parseli için 10 bin 398 dekar sera talebi ve bin 988 dekar sanayi parseli ön talebi söz konusu.
OSB alanında üretim yapılacak sera parsellerinin büyüklüğü bin 873 dekar. Minimum sera parsel büyüklüğü ise 25 dekar olarak belirlendi. Sanayi parselleri için ayrılan toplam alan ise 332,86 dekar. Ayrılan bu sanayi alanlarının minimum sanayi parsel büyüklüğü 5 dekar olacak. OSB’mizdeki seralarda, jeotermal kaynak ile yılın 9 ayında bitkisel üretim faaliyeti devam edecek. Bu sayede üretim (domates yetiştiriciliği) süresi boyunca hasat yapılacak. Bölgemizde yıllık ortalama 35 ton/dekar üretim yapılabileceği öngörülüyor ve toplam 87 bin 500 ton/yıl domates üretimi hedefleniyor.
Pandemi sürecinde tüm dünyada katma değeri yüksek, paketli ve organik ürünlere yönelik talep arttı. Artık sadece üretim yapmak yeterli değil. Ürüne katma değer kazandırmak da gerekiyor. Biz de bu durumun farkında olarak yatırımlarımızı bu yönde şekillendiriyoruz. Kurulacak olan TDİOSB alanında tamamen iyi tarım uygulamaları ile üretilmiş ve daha sonra bölgede kurulacak olan bu ürünlerin işlenmesine yönelik sanayiler ile son kullanıcıya en uygun ve sağlıklı koşullarda bu ürünlerin ulaştırılması hedefleniyor.
Dikili TDİOSB’de kurulacak üretim tesislerinde jeotermal enerji kullanılarak, hem verimli bir üretim sağlanacak hem de ısıtma maliyetleri minimum düzeye çekilecek. Ancak yenilenebilir enerji kullanarak modern ve teknolojik sera yatırımlarının yapılması çok yüksek altyapı maliyetleri gerektiriyor. Bundan dolayı özellikle bizim gibi yenilenebilir enerji kullanan İhtisas OSB’ler için mevzuatta bir hibe desteği ve teşviklerin olmasını bekliyoruz.
DİYARBAKIR TDİOSB MÜDÜRÜ KADRİ OYUR:
PANDEMİDE YATIRIM TALEPLERİ ARTTI PROJELER DEĞERLENDİRİLİYOR
Toplam 188 hektar alana sahip ve 80 besi çiftlik parseli, 3 sanayi parseli kesimhane, 4,8 MWh kapasiteli atık bertaraf tesisi bulunan Diyarbakır TDİOSB’de 57 parselde işletmeler faaliyetlerini sürdürüyor. 16 bin büyükbaş besi hayvan kapasitesine sahip olan bölgede bugün itibarıyla 5 bin 600 büyükbaş besi hayvanı bulunuyor. Kurban Bayramı öncesinde 4 bin 520 büyükbaş, kesim için TDİ Besi OSB’den çıktı.
Pandemi döneminde bölgemizdeki boş parsellere yatırım talepleri arttı. Proje aşamasında olan tüm parsellerdeki işletme sahipleri IPART 2 9’uncu çağrı dönemine proje sundular. Bu projelerin değerlendirilme süreci devam ediyor.
Gerek OSB’deki büyükbaş besi atıklarının gerekse bölgedeki hayvansal atıkların bertaraf edildiği 4.8 MWh kapasiteli biyogaz tesisi faaliyete devam ediyor. Ayrıca Türkiye’nin en modern kesimhanelerinden biri Besi OSB’mizde bulunuyor. Günlük 5 bin küçükbaş, 500 büyükbaş kesim kapasiteli mezbahada et parçalama ve işleme yapılıyor.
ELAZIĞ TSO BAŞKANI ASİLHAN ARSLAN:
ÇED SÜRECİNİ TAMAMLAYAN OSB KURULMA AŞAMASINA GELDİ
Besicilik faaliyetlerinin yapılacağı Elazığ TDİOSB, ÇED sürecini tamamlayarak kurulma aşamasına geldi. Bölgede öncelikli beklenti Bakanlığın kaynak aktarımı yaparak bir an önce müteşebbislerin yatırımına başlamasına öncülük etmesi yönünde. Halen Elazığ’ın birçok alanında dağınık halde yer alan, besi ahırlarının daha kontrollü ve profesyonel şekilde hizmet sunacak alanda toplanmasını istiyoruz. Elazığ TDİOSB, 880 bin 679 metrekarelik alanda kurulacak. Bu alanın, 396 bin 797 metrekaresinde 52 adet besi işletmesi planlanıyor. Bu işletmelerden 10’u 500 büyükbaş, 14’ü 200 büyükbaş, 16’sı 100 büyükbaş, 12’si 50 büyükbaş hayvan kapasiteli olacak şekilde planlandı. Planlanan 52 adet besi işletmesinde toplamda 10 bin büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılacak. Ayrıca, günlük 10 ünitenin bulunacağı acil kesim ünitesi OSB’de yer alacak.
ERZİNCAN TDİOSB MÜDÜRÜ MUSTAFA EMRE ERDEM:
OSB ERZİNCAN’DA HAYVANCILIĞA DAYALI SANAYİYİ BÜYÜTECEK
Erzincan’da TDİOSB süreci Ocak 2017’de başladı. İmar planı yapılan bölge Tarım ve Orman Bakanlığı Organize Sanayi Bölgeleri Daire Başkanlığı’nın onayına sunuldu. 1 milyon 308 bin 389 metrekare alana kurulacak olan bölge; 92 besi, 4 sanayi tesisi olmak üzere 98 parselden oluşacak. Bölgede büyükbaş besi hayvan kapasitesinin 113 bin, küçükbaş besi hayvan kapasitesinin de 463 bin olması öngörülüyor.
Pandemi döneminde gıdanın önemi arttı. Bu süreçte hayvancılık ve tarım daha önem kazandı. Besi hayvan kesimleri çoğaldı. Doğu Karadeniz’in et ihtiyacının yüzde 5 ila 7’lik kısmını Erzincan karşılamaya başladı. Pazar giderek büyüyecek. Bu da tarımın hayvancılığın ivme kazanması demek. Yeni dönemde sürdürebilir modern bir tarım ve hayvancılık daha da önem kazanacak. Besi OSB’nin de bu doğrultuda Erzincan’a katkısı büyük olacak. Erzincan’da TDİOSB’nin kuruluşu tamamlandığında hayvancılığa farklı bir ivme kazandıracağını düşünüyoruz.
Tarıma dayalı sanayinin gerçekleşebileceği 10 hektarlık bir sanayi tesis alanımız da var. Burada et entegre sanayi, yem sanayi, biyogaz gibi hayvancılığa dayalı çeşitli sanayi işletmelerinin kurulmasına da imkan verecek alanlara sahibiz. Bölgemize yatırım yapmak isteyen çok sayıda kişinin müracaatı var. Bugüne kadar 100 girişimcinin başvurusunu aldık. Burada yer tahsis isteyen başka müteşebbisler de var. Bölgenin faaliyete geçmesiyle birlikte ilk etapta yaklaşık 700750 kişiye istihdam sağlayacağını öngörüyoruz. Bu sayı ilerleyen dönemde daha da artacak. OSB ile birlikte sadece hayvancılık ve besi işletmeciliği değil, hayvancılığa dayalı sanayi de Erzincan’da gelişmiş olacak.
YAZIHAN TDİ SERA OSB MÜDÜRÜ EYÜP ÖZTÜRK:
12 AY DOMATES ÜRETİMİ YAPILACAK BÖLGEDE HEDEF TAMAMEN İHRACAT
Malatya Yazıhan TDİ Sera OSB bu yılın ocak ayında tüzel kişilik kazandı. 675 bin metrekare alan üzerinde parselleme çalışmaları yapıldı. OSB’nin toplam alanı ise 1 milyon 150 bin metrekare. İleriki aşamalarda bu alanın tamamının ihtiyaç duyulduğunda kullanıma açılması planlanıyor. 18 parselden oluşan Yazıhan TDİ Sera OSB’nin altyapı ve fizibilite çalışmaları tamamlandı.
Yaz aylarında soğutma ihtiyacının getirdiği maliyetler dolayısıyla Akdeniz Bölgesi’ndeki seralarda üretim 9 ay yapılıyor. Malatya’da kurulacak seralarda ise yaz aylarında 1 ay dışında soğutma ihtiyacı olmayacak. Domates, Türkiye’de toplam örtü altı üretiminin yaklaşık yarısını (%49) oluşturuyor. Yazıhan’da da kurulacak seralarda 12 ayda 55 bin ton domates üretilmesi planlanıyor. Yapılan fizibilite çalışmalarına göre üretimin tamamının ihraç edileceği varsayılıyor. Öte yandan yatırım kredisinin geri ödenmesi sürecinde gelirin gideri karşılaması, tesisin yüzde 90 kapasitede çalıştırılmasıyla mümkün olacak. Yatırım kredisinin geri ödemesi tamamlandığında tesis yüzde 50 kapasitede çalıştığında kârlılığa geçiş mümkün olacak. Fizibilite çalışmalarına bakıldığında Malatya’da sera yatırımları kendini geri ödeyen, kârlı yatırımlar olarak görülebilir.
Ayrıca, Yazıhan’da kurulacak olan sera OSB, ilimizde modern tarım faaliyetlerini artıracak. Bölgenin bitkisel üretim kapasitesi daha etkin kullanılacak. Yeni sektörlere kapı aralayarak, bölgesel ekonomiye pozitif katkı sağlayacak. Bölgede istihdamın artmasıyla birlikte sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesi de yükselecek. OSB’mizde kurulacak seraların özellikle kadınların istihdamını artıracağını öngörüyoruz. Toplamda bin 400 kişilik istihdam oluşturacak OSB’deki seralarda üretim, hasat ve paketleme aşamasında çalışanların yüzde 75’i kadın olacak. Yazıhan TDİOSB’nin kuruluş aşamasında kadınlara ve gençlere seracılık konusunda uygulamalı eğitimler verilecek. Bölgede kurulacak teknolojik seralar ile modern tarım sektöründe çalışan sayısı ve nitelikli iş gücü artacak.
