Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ‘Yurt Dışı Müteahhitlik Sektör Değerlendirme Raporu’na göre, 1972 yılından 2023 mart ayı sonuna kadar 133 ülkede toplam 4,1 milyar dolarlık iş alındı.
2005 yılında toplam üstlenilen proje bedelinde ilk defa 10 milyar doları aşan Türk müteahhitlik sektörü 2006-2016 yılları arasında 20 milyar doların üzerinde bir performans sergilemiştir. 2012, 2013 ve 2021 yıllarında üstlenilen 30-32 milyar dolarlık proje bedelleri bandı, ulaşılan en yüksek rakam oldu. 2022 yılında ise, ekonomik konjonktür ve Rusya-Ukrayna çatışması gibi tüm dünyayı etkileyen sorunlara rağmen yıllık proje büyüklüğü 19 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2000’li yılların başında ortalama proje bedeli yaklaşık 21 milyon dolar iken, 2015 yılında 84 milyon dolar ortalama proje bedeliyle rekor kırıldı. Son dönemde firmalar birçok ülkede küçük çaplı projeleri de üstlenmeleri nedeniyle proje sayısı artarken ortalama proje bedelinde yıllar itibariyle dalgalanmalar görülebiliyor. 2021 yılında ortalama proje bedeli üstlenilen 2 büyük proje nedeniyle 70 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiş iken 2022 yılında ise yaklaşık 40 milyon dolar olarak kaydedildi.
Raporda şu bilgiler verildi:
“Türk müteahhitleri, hâlihazırda özellikle Bağımsız Devletler Topluluğunda, daha sonra Orta Doğu ve Afrika’da büyük projelere başarıyla imza atmaktadır. Bugüne kadar üstlenilen projelerin bölgesel dağılımı; BDT %46 (218,4 milyar dolar), Ortadoğu %24,6 (117,2 milyar dolar), Afrika %17,7 (84,3 milyar dolar – Sahra-altı Afrika %5,8; Kuzey Afrika %11,9), Avrupa %8,1 (39 milyar dolar), Amerika %1 (4,2 milyar dolar), Asya Pasifik Bölgesi %2,8 (13,5 milyar dolar).
2022 yılında ise projelerin bölgesel dağılım şöyle olmuştur: BDT %37,2 (7,1 milyar dolar), Ortadoğu %18 (3,4 milyar dolar), Avrupa %26 (4,9 milyar dolar), Amerika %0,4 (68 milyon dolar), Afrika %17,1 (3,3 milyar dolar) ve Asya %1,6 (303 milyon dolar).
1972 yılından günümüze kadar müteahhitlik firmalarımızca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında, Rusya Federasyonu %20,5’lik oranı ile lider konumdadır. Rusya’yı Türkmenistan takip ederken, ilk 10’da yer alan ülkelerin 4’ünün BDT ülkeleri, diğer 6 ülkenin ise Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri olduğu görülmektedir.
Bu veriler Türk Müteahhitlerinin iş yaptığı komşu ve çevre ülkelerde büyük bir itibarının olduğunu göstermektedir.
2022 yılında Türk müteahhitlik firmalarınca yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında ise en önemli yurt dışı pazarımız olan Rusya Federasyonu %12,3’lik oran ile yine birinci sırada yer almıştır.
1972 yılından günümüze en çok proje üstlenilen sektörlerin dağılımında ilk 5 sıraya bakıldığında, Konut ve Rezidans projeleri %14’lük pay ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla; Karayolu / Tünel / Köprüler, Ticaret merkezleri, Enerji santralleri ve Havalimanları gelmektedir.
2022 yılında en çok proje üstlenilen sektörlerin dağılımına bakıldığında ise, Konut projeleri %22,8’lik pay ile ilk sırada yer almaktadır. Ardından sırasıyla; Karayolu / Tünel / Köprü, Demiryolu, Petrokimya tesisi ve Sağlık tesisi gelmektedir. Bu durum, 2022 yılında firmalarımızın katma değerli sektörlerde daha fazla proje üstlendiklerini göstermektedir.”
Raporda sektörün hedefleri şu şekilde özetlendi:
“Türk müteahhitlerinin yurt dışında üstlendikleri iş hacmi 2006 yılından bu yana istikrarlı olarak 20 milyar doların üstünde seyretmiştir. Bununla birlikte, dünya konjonktürü kapsamında geleneksel pazarlarımızda yaşanan gelişmelere bağlı olarak bazı yıllarda bu rakam 15-20 milyar dolar arasında gerçekleşmiştir. Türk müteahhitlik firmalarının etkin olduğu geleneksel pazarlarımız olan BDT-Orta Doğu-Körfez ve Kuzey Afrika coğrafyalarının yanısıra, etkin olduğumuz coğrafyalara Sahra-altı Afrika, Avrupa ve Asya pazarlarının da eklenmesine dönük çalışmalarımız sürdürülmektedir.
Son yıllarda yaşanan gelişme ile birlikte, birçok coğrafyadan yeni ülkelerin de eklenmesi ile birlikte 133 farklı ülkede proje üstlenen Türk müteahhitlerinin yeni pazarlarda daha fazla yer alması ile sektöre yeni açılımlar getirilmesi yönünde çalışmalar artırılmıştır.
Ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası üyeliğinin 2013 yılı sonu itibariyle tamamlanması sonrasında anılan Banka tarafından açılan ihalelere girme imkânı da potansiyelin daha etkin kullanılmasına fayda sağlayacaktır.
İş üstlendiğimiz geleneksel coğrafyalarının yanı sıra, Sahra-altı Afrika, Asya-Pasifik, Avrupa ve Amerika coğrafyalarına yönelik hedef ülke çalışmaları sektör kuruluşları ile eşgüdüm içerisinde gerçekleştirilmekte ve Bakanlığımız koordinasyonunda, belirli sayıda firma temsilcisinin katılımıyla bu ülkelere “Müteahhitlik Heyeti Programları” düzenlenmektedir.
Bir başka hedef ise Türk müteahhitlik firmalarının katma değeri yüksek projelerde yer almasının temin edilmesidir. Özellikle firma ölçeklerinin büyütülmesi ile firmalarımızın ortak iş yapma bilincinin artırılması değerli ve prestijli projelerin üstlenilmesinin yolunu açacaktır. Bunun sonucunda firmalarımız uluslararası pazarlarda daha sağlam bir şekilde yer alacaktır.”
Tüm yurt dışı inşaat projelerini buradan inceleyebilirsiniz.
Kaynak: Finans Gündem
