Yurt içi ve dışında farklı ölçek ve fonksiyonlardaki mimari projelerle ön plana çıkan Aura Design Studio tarafından Türkiye ve İran sınırları arasında tasarlanan Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi, mevcut kapıdaki altyapı, lojistik, güvenlik ve mekansal yetersizliklerini gidermek amacıyla, yeniden tasarlandı.
Ağrı il merkezinin doğusunda, Türkiye ve İran sınırları arasında yer alan Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi,Aura Design Studio tarafından Türkiye’nin üçüncü büyük sınır kapısı olarak tasarlandı. Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi bölgesel lojistik ağları, otobüs ve tır hatları ve yolcu geçişleri için yoğun bir bağlantı noktası oluşturuyor. Mevcut kapıdaki altyapı, lojistik, güvenlik ve mekansal yetersizlikleri gidermek amacıyla tasarlanan projede proje alanı genişletilerek tüm yapılar yeniden tasarlandı ve yeni fonksiyonlar eklendi. Yaklaşık 324 bin metrekarelik bir arsa alanında inşa edilecek olan, 80 bin metrekare kapalı alana sahip, 32 farklı yapının yer aldığı master plan ve tüm yapıların BIM koordinasyonu Aura Design Studio tarafından sağlandı.
Aura Design Studio, proje çalışmaları 2021 yılında tamamlanan ve halihazırda inşaat süreci devam eden Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi’nde güvenlik ve verimlilik konularını önemseyen, kullanıcı odaklı bir tasarım elde ederken aynı zamanda da Anadolu geleneği ve arkeolojisinin motifsel özelliklerinden ilham alan davetkar bir karşılama mekanı yaratmayı amaçlamış.
Türkiye ve İran’ı Birbirine Bağlayan Sembolik Bağlantı Kapısı
Türk ve Altay mitolojisinde çift başlı kartal, önemli bir mitolojik öğe olarak biliniyor. Göğün kapısını beklediğine ve gece ve gündüzü, ak ve karayı, aydınlık ve karanlığı, evrendeki çiftli zıtlığı simgelediğine inanılan çift başlı kartal, Selçuklu Devleti’nin bayrağında ve armalarında da yer alıyor. Çift başlı kartal motifine eski çağlarda Sümerler ve Hititlilerde de rastlanıyor. Onlardan Akadlara, Asurlulara, Sasanilere ve Bizanslılara geçer. Anadolu’da durum böyleyken Orta Asya’da Şamanizm’e göre yer ile göğün arasındaki çelik kapıyı kartal tutar. İnsanlara gökyüzü ve yeryüzü yolculuklarında refakat eden varlıklar kuş şeklindedir. Kartal ise bu kuşlar arasında, ululuk ve yükseklik timsalidir.
Aura Design Studio mimarları bu sembolden etkilenerek, Anadolu giriş kapısına çift başlı kartal sembolünü hatırlatan giriş takları tasarlamış. 24 saat yaşayacak olan Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi’nin tasarımında tüm yapıların gündüz ve gece algıları eşit olarak önemsenmiş ve özel cephe aydınlatma tasarımları yapılmış. Motiflerdeki ululuk ve yükseklik temalarından esinlenilen bir omurga ve onu saran serbest formlar ile yeni geçirgenlik biçimleri arayışına girilmiş.
Topografya ile Kurulan Güçlü İlişki
Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi’nde parçalı kütle konfigürasyonunun topografya ile güçlü ilişkiler kurması amaçlanmış. Tırların ağırlıklı olarak geçiş yaptığı bölgede geliş ve gidiş yönlerindeki yapılar özel olarak fonksiyon ve güvenlik kurgusu ile tasarlanmış. Tır sirkülasyonunda, farklı güvenlik önlemleri için farklı dolaşım senaryoları çerçevesinde arazi iki ana kotta çalışılmış; iki kota aynı anda hizmet veren idari ve ticari yapılarla iki kot arasında güvenli bağlantı sağlanmış. Aura Design Studio tarafından arazinin iki kotta tasarlanması topografik bir gerekliliğin yolcu akışını net bir şekilde bölmesinden yararlanılarak ve gelen-giden tır bölgelerini dağıtarak kontrollü bir dolaşım sağlayacak şekilde kurgulanmasına izin vermiş.
Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi’nde nizamiyeler arsa sınırında konumlandırılmış, bu sayede topografyadaki stratejik noktalardan maksimum alan kullanımına izin verecek şekilde faydalanılmış. Bölgeye giriş yapan otobüs, otomobil ve yayalar için ise sınır kapılarında ayrı güvenlik noktaları oluşturulmuş, yolcu salonunun da yer aldığı yolcu yapısı farklı iki kottan giriş ve çıkışlara izin verecek şekilde tasarlanmış. Yolcuların güvenli giriş çıkışlarını organize edebilmek için Aura Design Studio projede iç avlulu tünel yapılar tasarlamış. Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi; içinde ticari, sosyal ve güvenlik birimlerini barındıran bir terminal yapısı olarak ele alınmış.İdari ve ticari yapılar, çeşitli güvenlik seviyeleri için gereksinimleri sağlarken Aura Design Studio tarafından şeffaflığa önem verilmiş ve kampüs ziyaretçilerini de içine çekecek mimari program ve cephe dili ile düzenlenmiş.
Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi, yolcu salonu yapısı, idari ve ticari kompleks yapıları, arama hangarları, x-ray yapıları, muayene platform yapıları, teknik yapı, narkotik dedektör, köpek barınma yapısı, kaçak eşya ambarı, tarım veteriner kontrol ve karantina binası, bölge müdürlüğü, cami, İran giriş saçağı, Türkiye çıkış saçağı gibi yapıları programında barındırıyor.
Gürbulak Sınır Kapısı ve Transit Merkezi’nin cephe dili, cephe malzeme seçimleri ve yapısal elemanları, bölgenin coğrafi özellikleri göz önünde bulundurularak belirlenmiş ve sert iklimsel verilere uygun tasarım yapılmış.
